We zijn intussen al twee weken ver in het nieuwe jaar, dus hoog tijd om nog eens op ontdekking te gaan in een nieuw natuurgebied. De verschillende gebieden in Haacht zijn intussen redelijk bekend terrein voor mij, maar in de omliggende gemeenten vallen nog heel wat groene plekken te ontdekken.
In de gemeente Rotselaar staat al een tijdje een klein natuurgebied, genaamd De Gevel, op mijn “to-bird”- lijst.
De Gevel staat onder beheer van de enthousiaste boswachter Gert Verbruggen, die bereid was mij wegwijs te maken doorheen het gebied. Een ideale plek om het jaar mee te starten!
De Gevel staat onder beheer van de enthousiaste boswachter Gert Verbruggen, die bereid was mij wegwijs te maken doorheen het gebied. Een ideale plek om het jaar mee te starten!
Voor de lokale bezoekers heeft dit kleine natuurgebied wellicht weinig geheimen. Het deed me meteen denken aan het Torfbroek te Kampenhout (lees mijn vorig artikel) omwille van het centrale rietland.
Dankzij haar natte ligging als moeras is dit een leuk gebied voor de meer avontuurlijke wandelaars.
Het wandelpad varieert van nat (door de soms hoge waterstand) naar droog (een vlonderpad rond het rietland en door het natte bos).
Het wandelpad varieert van nat (door de soms hoge waterstand) naar droog (een vlonderpad rond het rietland en door het natte bos).
Het Agentschap van Natuur en Bos (beter bekend als ANB) heeft de afgelopen jaren werk gemaakt om het gebied de kans te geven om verder te groeien. Zo zijn er omliggende stukken land opgekocht waar het huidige bos later plaatsmaakt om het rietland uit te breiden.
Het vlonderpad zorgt ervoor dat de voeten grotendeel droog blijven, maar hoge laarzen zijn echter wel een must wanneer het veel heeft geregend. Het knuppelpad vormt een leuk stuk voor de avontuurlijke wandelaar en is dus niet geschikt voor rolstoelgebruikers of families met kinderwagens.
Het vlonderpad zorgt ervoor dat de voeten grotendeel droog blijven, maar hoge laarzen zijn echter wel een must wanneer het veel heeft geregend. Het knuppelpad vormt een leuk stuk voor de avontuurlijke wandelaar en is dus niet geschikt voor rolstoelgebruikers of families met kinderwagens.
Je kan het gebied betreden via 4 verschillende ingangen. Bezoekers die graag meteen het rietland willen ontdekken kunnen dit doen via Dijlestraat. Indien je het natuurgebied bezoekt per wagen, kan je deze het best parkeren op de parking aan de Molenstraat.
Aan de parking heb je een wandelpad dat je eerst langs een klein nat grasland leidt, ideaal om in het voor- en najaar speciale bloeiers te bewonderen. Verderop kan je het gebied ook betreden langs de Molenstraat en leidt een knuppelpad je verder naar een ander grasland.
Aan de parking heb je een wandelpad dat je eerst langs een klein nat grasland leidt, ideaal om in het voor- en najaar speciale bloeiers te bewonderen. Verderop kan je het gebied ook betreden langs de Molenstraat en leidt een knuppelpad je verder naar een ander grasland.
Opgepast, het rietland is niet toegankelijk vanaf april tot juli zodat de zomergasten niet worden gestoord tijdens het broeden van hun kwetsbare jongen. Honden aan de leiband is altijd verplicht!
Van Germaanse naam tot Vlaamse verbastering
De naam Gevel maakte me benieuwd naar de oorsprong ervan. Dankzij de hulp van WinAr (meer bepaald Tim Vanderbeken), de intergemeentelijke onroerenderfgoeddienst (Bekkevoort, Haacht, Holsbeek, Keerbergen, Rotselaar en Tremelo) kwam ik meer te weten over de betekenis van het woord.
Het natuurgebied blijkt een overblijfsel te zijn van een meer dan 12.000 jaar oude meander van de rivier de Dijle.
Het natuurgebied blijkt een overblijfsel te zijn van een meer dan 12.000 jaar oude meander van de rivier de Dijle.
Pas in de Middeleeuwen was dit gebied goed als hooiweide. Dankzij de aanleg van ontwateringskanalen kon men hier uiteindelijk zowel aan hooien als begrazing doen. Deze kanalen zijn nog duidelijk te merken in het profiel van het landschap en zeker als je dit later thuis bekijkt op het portaal Geopunt.be. Dankzij het gebruik van de hoogtekaart kan je het reliëf van de hooilanden nog opmerken.
Hoe komt men dan op de naam “Gevel”? Eigenlijk werd dit gebied oorspronkelijk “Gever” genoemd en niet Gevel. Gever werd pas verbasterd en haar betekenis vergeten vanaf de 19de eeuw.
Gever stamt af van het Germaanse woord “Gabra”, wat staat voor ‘moeras’ en als je het landschap bekijkt doet het haar naam meer dan zeker eer aan!
Lustig zingen in het riet, riet, riet!
Nat rietland, hier en daar een grasland en al dit omgeven door loofbos. Wat wenst een vogelliefhebber nog meer?
Moerassen zijn in deze huidige klimaatcrisis ideale “klimaatbuffers”. Zij worden aanzien als oplossing voor droogtebestrijding. Ze kunnen grote hoeveelheden water vasthouden en koolstof opslaan.
De Gevel is in dit gegeven geen uitzondering en dankt hieraan haar statuut als Europees Natura 2000-natuurgebied.
De Gevel is in dit gegeven geen uitzondering en dankt hieraan haar statuut als Europees Natura 2000-natuurgebied.
Water en riet is ideaal voor rietzangers zoals Kleine Karekiet, Rietgors, Rietzanger, Woudaap en Roerdomp.
Deze laatste is de doelsoort voor dit gebied, daarom is de uitbreiding van het riet van essentieel belang om de huidige slinkende populaties terug leven in te blazen.
Roerdompen zijn zeer kieskeurig wat betreft de broedlocaties. Die moeten vooral groot en voldoende nat zijn. Ze hebben nood aan minstens 15 ha riet om te broeden. Ideale broedgebieden in Vlaanderen zijn schaars door versnippering en slecht beheer om het riet gezond en nat te houden.
Deze laatste is de doelsoort voor dit gebied, daarom is de uitbreiding van het riet van essentieel belang om de huidige slinkende populaties terug leven in te blazen.
Roerdompen zijn zeer kieskeurig wat betreft de broedlocaties. Die moeten vooral groot en voldoende nat zijn. Ze hebben nood aan minstens 15 ha riet om te broeden. Ideale broedgebieden in Vlaanderen zijn schaars door versnippering en slecht beheer om het riet gezond en nat te houden.
De Roerdomp staat op de Rode Lijst van Vlaanderen en wordt als “ernstig bedreigd” beschouwd.
Om verlanding van het riet tegen te gaan en enkele open plekken water te bekomen, wordt er in de toekomst gemaaid, indien nodig.
Een Roerdomp zal je dankzij zijn geweldige camouflagekleuren niet zo snel zien. Hij gaat volledig op in het rietlandschap en vooral als hij een dreigement ziet, strekt deze middelgrote reiger zijn korte hals en hoofd recht naar boven (de zogenaamde “paalhouding”).
Om de vogel te horen, moet je ‘s morgensvroeg of ‘s avonds rond schemertijd in het gebied zijn. Als je geluk hebt, hoor je uit het riet een “whoemp”. Even wachten … en terug “whoemp”.
Om verlanding van het riet tegen te gaan en enkele open plekken water te bekomen, wordt er in de toekomst gemaaid, indien nodig.
Een Roerdomp zal je dankzij zijn geweldige camouflagekleuren niet zo snel zien. Hij gaat volledig op in het rietlandschap en vooral als hij een dreigement ziet, strekt deze middelgrote reiger zijn korte hals en hoofd recht naar boven (de zogenaamde “paalhouding”).
Om de vogel te horen, moet je ‘s morgensvroeg of ‘s avonds rond schemertijd in het gebied zijn. Als je geluk hebt, hoor je uit het riet een “whoemp”. Even wachten … en terug “whoemp”.
Als je verder wandelt, zal je de werken van onze meest energieke waterbeheerder in de provincie opmerken, namelijk de Europese Bever. Bij mijn eerste bezoek aan het gebied zag ik een mooie beverdam vlak langs het wandelpad.
In de jaren ’50 gingen de populierenaanplanten in Vlaanderen de hoogte in. De enorme vraag naar brandhout en hout om later te bewerken tot meubels, was hoger dan het toenmalig aanbod. Daarom werden er meer populieren geplant, zo ook in De Gevel.
Canadese populieren zijn gekend om hun exponentiële groei op korte leeftijd en zijn dus sneller kaprijp dan eik of beuk.
De restanten van de toenmalige populierenplantages zijn nog steeds te merken in het natuurgebied De Gevel. Het centraal rietland wordt in een L-vorm begrensd door de resterende populieren, al heeft ANB hier en daar toch een deel gekapt zodat het rietland kon uitbreiden.
De dode opstaande populieren worden gespaard en geven een gebied een ietwat dramatisch uitzicht. Het lijkt alsof je in een dor landschap wandelt, waar het leven uit de bomen werd gezogen. Je waant je in het land van Mordor, wie graag de boeken van Tolkien leest zal me wel begrijpen.
Canadese populieren zijn gekend om hun exponentiële groei op korte leeftijd en zijn dus sneller kaprijp dan eik of beuk.
De restanten van de toenmalige populierenplantages zijn nog steeds te merken in het natuurgebied De Gevel. Het centraal rietland wordt in een L-vorm begrensd door de resterende populieren, al heeft ANB hier en daar toch een deel gekapt zodat het rietland kon uitbreiden.
De dode opstaande populieren worden gespaard en geven een gebied een ietwat dramatisch uitzicht. Het lijkt alsof je in een dor landschap wandelt, waar het leven uit de bomen werd gezogen. Je waant je in het land van Mordor, wie graag de boeken van Tolkien leest zal me wel begrijpen.
Maar, dood hout brengt ook nieuw leven een meer biodiversiteit in de bestaande natuur!
Ze bieden momenteel ideale nestlocaties voor één van de Europese bedreigde zomergasten: de Wielewaal. Op langere termijn zullen deze dode bomen uiteindelijk ten val komen en vormen dit ideale biotopen voor insecten.
Ze bieden momenteel ideale nestlocaties voor één van de Europese bedreigde zomergasten: de Wielewaal. Op langere termijn zullen deze dode bomen uiteindelijk ten val komen en vormen dit ideale biotopen voor insecten.
Het is geen geheim dat de Wielewaal, de vrolijke jodelaar van het bos, mijn geliefde vogelsoort is.
De melodieuze zang tovert automatisch een glimlach op het gezicht van elke wandelaar die dit lied hoort op een zonnige zomerdag. Als je meer wilt lezen over deze intrigerende vogel, verwijs ik je met veel plezier naar een ander artikel op mijn blog.
De melodieuze zang tovert automatisch een glimlach op het gezicht van elke wandelaar die dit lied hoort op een zonnige zomerdag. Als je meer wilt lezen over deze intrigerende vogel, verwijs ik je met veel plezier naar een ander artikel op mijn blog.
De beverdam in de lokale Leibeek
Een klein niveau verschil
Canadese populieren, benieuwd of er nog leven in zal zitten
Roodborst
Ijsvogel vrouwtje, let op de oranje ondersnavel
Grote Lijster
Nuttige links
De Gevel - webpagina Agentschap Natuur en Bos
De Gevel - webpagina Birdingplaces.eu
Recente waarnemingen - webpagina Waarnemingen.be
Bronnen
De Gevel. (2023). Opgehaald van Natuur en Bos: https://www.natuurenbos.be/de-gevel
IOED WinAr. (sd). De vorming en historische betekenis van de ‘Gever’. Rotselaar.
IOED WinAr. (sd). De vorming en historische betekenis van de ‘Gever’. Rotselaar.
